اعمال شب و روز اول محرم
۵ـ از امام على بن موسى الرضا(علیهما السلام) نقل شده است که رسول گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) روز اوّل محرّم، دو رکعت نماز مى خواند و پس از نماز دست ها را بلند مى کرد و این دعا را سه مرتبه قرائت مى فرمود: ▲
اَللّـهُمَّ اَنْتَ الاِْلـهُ الْقَدیمُ، وَ هذِهِ سَنَةٌ جَدیدَةٌ، فَاَسْئَلُکَ فیهَا الْعِصْمَةَ
خدایا تویى معبود ازلى و این سال تازه است از تو خواهم در این سال نگهداریم را
مِنَ الشَّیْطـانِ، وَ الْقُوَّةَ عَلى هذِهِ النَّفْسِ الاَْمّارَةِ بِالسُّوءِ، وَ الاِْشْتِغالَ بِما
از شیطان و نیروى بر این نفس که پیوسته به گناه فرمان مى دهد و سرگرمى بدانچه
یُقَرِّبُنى اِلَیْکَ، یا کَریمُ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ، یا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ، یا
مرا به تو نزدیک کند اى صاحب جلالت و بزرگوارى اى تکیه گاه کسى که تکیه گاهى ندارد اى
ذَخیرَةَ مَنْ لا ذَخیرَةَ لَهُ، یا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ، یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ
ذخیره آن کس که ذخیره ندارد اى پناهگاه آن کس که پناهگاهى ندارد اى فریادرس آن کس که فریادرسى ندارد
لَهُ، یا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ، یا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ، یا حَسَنَ الْبَلاءِ،یا عَظیمَ
اى پشتیبان آن کس که پشتیبانى ندارد اى گنج آن کس که گنجى ندارد اى که آزمایشت نیکوست اى بزرگ
الرَّجآءِ، یا عِزَّ الضُّعَفآءِ، یا مُنْقِذَ الْغَرْقى، یا مُنْجِىَ الْهَلْکى، یا مُنْعِمُ یا
مایه امید اى عزت بخش ناتوانان اى نجات بخش غریقان اى خلاص کننده هالکان اى نعمت بخش اى
مُجْمِلُ، یا مُفْضِلُ یا مُحْسِنُ، اَنْتَ الَّذى سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّیْلِ وَنُورُ
زیباپرور اى فزون بخش اى نیکوده تویى که سجده کرد (و به کمال خضوع درآمد) برایت سیاهى شب و روشنى
النَّهارِ، وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ الشَّمْسِ، وَدَوِىُّ الْمآءِ وَحَفیفُ الشَّجَرِ، یا
روز و تابش ماه و شعاع خورشید و صداى ریزش آب و بهم خوردن درخت اى
اَللهُ لا شَریکَ لَکَ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْنا خَیْراً مِمّا یَظُنُّونَ، وَاغْفِرْلَنا ما لا
خدایى که شریک ندارى خدایا قرارمان ده بهتر از آنچه مردم گمان کنند و بیامرز از ما آنچه را که
یَعْلَمُونَ، وَلا تُؤاخِذْنا بِما یَقُولُونَ، حَسْبِىَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ هُوَ، عَلَیْهِ
نمى دانند و مگیر ما را بدانچه گویند بس است مرا خدا معبودى جز او نیست بر او
تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ، امَنّا بِهِ، کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا، وَما یَذَّکَّرُ اِلاَّ
توکل کنم و اوست پروردگار عرش عظیم ایمان داریم به او و هرچه هست از نزد پروردگار ماست و اندرز نگیرند جز
اُولُوا الاَْلْبابِ، رَبَّنا لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا، وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ
خردمندان پروردگارا منحرف مساز دلهاى ما را پس از آن که هدایتمان کردى و ببخش به ما از پیش خود
رَحْمَةً، اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ.(۵)
رحمتى که براستى تویى بخشایشگر.
۶ـ مرحوم «شیخ طوسى» فرموده است که مستحب است دهه اوّل محرّم را روزه بگیرد; ولى در روز عاشورا از غذا و آب امساک نماید، امّا روزه نگیرد، و چون وقتِ عصر فرا رسید، به مقدار کمى، تربت تناول نماید (زیرا روزه گرفتن در این روز شیوه بنى امیّه بود که به شکرانه جریان کربلا، روزه مى گرفتند!).(۶)
۱. اقبال الاعمال، صفحه ۵۴۵.
۲. اقبال الاعمال، صفحه ۵۵۲.
۳. همان مدرک.
۴. همان مدرک، صفحه ۵۴۴ و بحارالانوار، جلد ۴۴، صفحه ۲۸۵ .
۵. اقبال، صفحه ۵۵۳ و بحارالانوار، جلد ۹۵، صفحه ۳۳۳.
۶. مصباح المتهجّد، صفحه ۷۷۱.
صفحات: 1· 2