1ـ به هنگام رؤیت هلال محرّم، مستحب است تکبیر بگویى و اگر مى توانى دعاى مشروحى را که سیّد در «اقبال الاعمال» آورده است، بخوانى.(۱)
۲ـ در شب اوّل محرّم صد رکعت نماز بخوان، و در هر رکعت سوره «حمد» و «قل هو اللّه»را مى خوانى و هر دو رکعت را به یک سلام پایان مى دهى; در روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آمده است: هر کس این نمازها را بخواند و روز اوّل ماه محرّم را روزه بگیرد، مانند کسى است که در طول سال بر انجام خیر مداومت داشته باشد و تا سال آینده از فتنه ها محفوظ خواهد بود. و اگر بمیرد وارد بهشت خواهد شد.(۲)
۳ـ مطابق روایت دیگرى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در شب اوّل محرم دو رکعت نماز مى خوانى به این نحو: در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «انعام» و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «یس».(۳)
علاوه بر این نمازها، مستحب است نماز اوّل هر ماه نیز خوانده شود که کیفیّت آن در اعمال مشترک ماهها (صفحه ۵۹۷) گذشت.
۴ـ در روز اوّل محرّم، روزه گرفتن مستحب است، که در روایتى امام رضا(علیه السلام) فرمود: «هر کس این روز را روزه بگیرد، و حاجت خویش را از خداوند بخواهد، خداوند دعایش را به اجابت خواهد رساند، این روز همان روزى بود که حضرت زکریّا در این روز، از خداوند فرزندى را طلب کرد و خداوند دعایش را به اجابت رساند و یحیى را به وى عنایت فرمود».(۴)

صفحات: 1· 2

1. «قمر در عقرب» یعنی چه؟

مراد از «قمر» یعنی کره ماه و مراد از عقرب یعنی «برج عقرب»  یا «صورت عقرب»، و منظور این است که کره ماه در برج «عقرب» قرار گیرد یا کره ماه مقابل صورت فلکى «عقرب» قرار گرفته باشد.

توضیح اینکه؛

دانشمندان، دایرة‌البروج در آسمان را به دوازده قسم که هر یک 30 درجه مى‌‌‌‏شود و مجموعا 360 درجه می‌شود، بخش نموده‌‌‏اند، و در مدارات اختران هر قسم را «برج» نامیده‌‌اند.

چون در هر «برجى» برخی از ستاره‌ها و به اصطلاح ثوابت (مراد، کواکب ثابت نسبی است چون نسبت به زمین، بسیار آهسته حرکت می‌کنند و مانند ثابت‌اند) گرد آمده‌‌‏‌اند که از هیئت اجتماع آنها صورت جانورانى تصویر رفته بود، آن «برج» را به نام صورت آن جانور نامیده‌‌‌اند که اول آنها «حمل» و آخر آنها «حوت» است؛ چنانکه به نظم گفته شده:

برج‌ها دیدم که از مشرق بر آوردند سر  /   جمله در تسبیح و در تهلیل حیّ لا یموت‏

چون حمل چون ثور چون جوزاء و سرطان و اسد / سنبله میزان و عقرب قوس و جدى و دلو و حوت

صفحات: 1· 2

سۆال ۱: در مراسم عزاداری شب ها و روزهای محرم در شهر ما مداحی به سبک موسیقی های غربی به همراه گروه موزیک انجام می گیرد، این امر چه حکمی دارد؟

جواب: مراسم عزاداری حضرت سیدالشهداء ـ علیه السّلام ـ که افضل قربات است باید بنحو صحیح و مطابق موازین شرعی انجام گیرد و استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود تا همگان بتوانند از برکات آن بهره مند گردند.

(ترجمه استفتائات مقام معظم رهبری چاپ وزیری، س۱۴۴۸ و ۱۴۴۹)

سۆال ۲: متأسفانه بعضی از مواقع دیده می شود در بعضی از هیئت های عزاداری از آهنگ های غربی استفاده می شود و این به جهت جذاب بودن آن و ایجاد ریتم منظم جهت سینه زدن یا زنجیر زدن است؟ آیا نواختن این گونه آهنگ ها جایز است؟

جواب: استفاده از آلات مخصوص به لهو در همه جا حرام است و در مراسم عزاداری گناهش بیشتر است.

(ر.ک استفتائات جدید امام (ره)، ج۳، ص۵۸۳ عزاداری)

سۆال ۳: سینه زدن اگر موجب سرخ شدن، کبود شدن و خونریزی شود چه حکمی دارد؟

جواب: مادام که ضرر قابل توجه نداشته باشد اشکال ندارد.

(برگرفته از استفتائات جدید امام (ره)، ج۳، ص۵۸۰، س۳۴)

صفحات: 1· 2

دوباره ماه محرم از راه رسید؛ ماهی که برای مسلمانان بسیار عزیز و یادآور یکی از تلخ‌ترین اتفاقات آن هم شهادت فرزند حضرت زهرا(س) دختر گرامی آخرین فرستاده الهی است.

در این ایام همه جا سخن از امام حسین(ع) و یاران با وفای آن حضرت است و هر انسان آزاده‌ای آن واقعه تلخ را در ذهن خود تصور می‌کند از شدت غم و اندوه حتما “اشک” از چشمانش جاری می‌شود.

براساس روایات و احادیث معصومین(ع) اجر و مزد گریه برای آن حضرت بسیار عظیم و بزرگ است و خداوند خود ضامن آن می‌باشد.

پیامبر خدا(ص) می‌فرمایند: “شهادت حسین علیه‏‌السلام آتشی در دل مؤمنان درانداخته است که هرگز سرد نخواهد شد1″.

امام سجّاد(ع) نیز درباره فضیلت اشک بر امام حسین(ع) فرمودند: “هر مؤمنی که چشمانش برای کشته شدن حسین علیه‏‌السلام گریان شود به طوری که اشک بر گونه‏‌هایش سرازیر گردد، خداوند به سبب آن، او را در غرفه‏‌های بهشتی جای دهد که روزگاران درازی را در آنها به سر برد2″.

همچنین حضرت ثامن الحجج امام رضا(ع) در این باره می‌فرمایند: “بر کسی چون حسین باید که گریندگان بگریند؛ زیرا که گریستن بر او گناهان بزرگ را می‏‌زداید. حضرت سپس فرمود: چون ماه محرّم می‏‌رسید کسی پدرم علیه‏‌السلام را خندان نمی‏‌دید. غم و اندوه بر او چیره بود تا آن که 10 روز می‏‌گذشت. روز دهم روز سوگواری و اندوه و گریه او بود و می‏‌فرمود: این روزی است که حسین علیه‏‌السلام در آن کشته شد3″.

منابع روایات:

1- مستدرک الوسائل، ج 10، ص 318.
2- ثواب‌الأعمال: 108 / 1 منتخب میزان‌الحکمة: 38
3- وسائل الشیعه: 10 / 394 / 8 منتخب میزان‌الحکمة: 382