فردی که سست و تنبل باشد حقی را به جای نمی آورد چرا که با کار و عمل که شرط اساسی به جای آوردن حق و حقوق دیگران است میانه ای ندارد ابن قداح از امام صادق علیه السلام روایت مى‏کند که فرمود: «تنبلى و سستى، دشمن کار و عمل است».(منابع فقه شیعه(ترجمه جامع أحادیث الشیعه)/ج‏۲۲/۱۵۹)

۲) صبور افسرده و دلتنگ نمی شود
صبور افسرده و دلتنگ نمی شود چرا که در هر حال شکرگزار نعمت های الهی بوده و به قضا و قدر آن راضی است. امام ششم علیه السلام فرمود: هر کس به قضاى الهى راضى باشد قضا بر او جارى شود و پیش خدا اجر دارد و هر کس از آن دلتنگ باشد قضا بر او جارى شود و اجرش ضایع شود. (الخصال/ترجمه کمره‏اى/ج‏۱/۷۴)

افسردگی و دلتنگی نشان از عدم رضایت به مقدارت الهی داشته و به دنبال آن انتظار شکر و سپاس امری نامعقول است. حضرت امام صادق علیه السّلام مى‏فرماید که: صفت رضا، راضى شدن بنده است به محبوب و مکروه، یعنى: این هر دو پیش او مساوى باشند. رضا دادن به کرده خداوند عالم، شعاع نور معرفت الهى است.

صبور سستی نمی کند چرا که اگر تنبلی و سستی کند حق را ضایع کرده است. حق به جای آوردن، هم در این دنیا مصداق پیدا می کند و هم در آخرت چنان که سخط و عدم رضا، اثر جهل و نادانى است، و راضى کسى است که دست از خواهش خود بردارد و آنچه مولاى حقیقى در باره او تقدیر و قسمت کرده، راضى شود. و هر که به مرتبه رضا رسید و به کرده و داده خدا راضى شد، بلا شک چنین کسى مرضىّ خدا است و خدا از او راضى است، و جمیع معانى بندگى در معنى رضا جمع است. یعنى: هر که به مرتبه رضا رسید، به جمیع مراتب بندگى رسیده است. (مصباح الشریعه/ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان/۵۳۹)

و فرمود: سَرِ طاعت خدا صبر است و رضاى از خدا نسبت بدان چه خوشایند بنده را یا بد آید و هیچ بنده‏اى از خدا راضى نباشد در آنچه خوش دارد یا بد دارد جز آنکه براى او بهتر است هم در آنچه خوش دارد و هم در آنچه بد دارد.(أصول الکافی/ترجمه کمره‏اى/ج‏۴/ ۱۸۹)  

۳) صبور به پروردگار خود شِکوِه نمی کند
صبور به پروردگار خود گله و شکایت نمی کند چرا که با این کار معصیت خدا را کرده است. امیرالمومنین علیه السّلام فرمود: هر گاه گرفتار تنگى شدید نباید از خداوند شکایت کنید و باید از خدائى که همه کلیدها در اختیار او مى‏باشد گشایش کارهاى خود را بخواهید. در مناهى حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله مى‏باشد که فرمودند: هر کس به آنچه خداوند برایش مقدر کرده راضى نباشد و همواره شکایت کند و صبر و استقامت نداشته باشد نیکى‏هاى او بالا نمى‏روند و در حالى که خداوند بر او غضب مى‏کند وارد محشر مى‏شود، مگر اینکه توبه کند. (ایمان و کفر( ترجمه الإیمان و الکفر بحار الأنوار)/ج‏۲/۴۹۷)
  
سخن را با کلامی از حضرت صادق علیه السلام به پایان می بریم که فرمودند: صبر آشکار می کند آنچه در باطن بندگان است از نور و صفا و جزع ظاهر می کند آنچه در باطن ایشان است از ظلمت و وحشت، و صبر صفتی است که هر کسی ادعای آن را می کند و ثبات نمی کند در نزد آن مگر بندگان خاص خدا و جزع، چیزی است که هر کس انکار آن می نماید و منافقین به آن متصفند.(معراج السعاده/نراقی/۶۹۴)

صفحات: 1· 2