اسماء جمع اسم از ماده ی “سُمُوّ” به معنی بلندی است؛ هرچند عده ای گفته اند از ماده ی “وَسَم” به معنی علامت است.[1] اسم یعنی چیزی که با آن شئ شناخته میشود؛[2] یعنی چیزی که ذات یا صفت  شئ را نشان دهد.[3] به عبارت دیگر اسم لفظی است که از خود ذات گرفته شده بدون اینکه چیز دیگری لحاظ شود یا وصفی از اوصاف لحاظ شده باشد.[4]
“حُسنی” مؤنث “أحسن” اسم تفضیل از ماده ی “حَسَن(زیبایی)” به معنای زیباتر بودن است.[5] بنابراین “اسماء حسنی” به معنی اسمی است که بهترین و زیباترین اسمهاست؛ یعنی بر ذاتی دلالت میکند که به همراه صفتی از صفات کمال آن بوده، به نحوی که بالاترین و برترین است؛ به تعبیر دیگر اسمی که از ذاتی خبر دهد که متّصف به کمالات وجودی، به صورت ذاتی و نامحدود است.[6]

در مورد خداوند دو نوع تعبیر وجود دارد؛ اسماءالهی و “صفات الهی. این دو تعبیر تفاوت چندانی باهم ندارند و تنها فرقشان اینست که صفت دلالت میکند بر معنایی از معانی؛ مانند “علم” که ذات خدا متّصف بر آن است و اسم بر ذاتی دلالت میکند که با صفتی لحاظ شده باشد؛ پس اسم در واقع بیانگر کمالات و صفاتی است که جزو ذات خداوند است؛ مثلاً “حیات و علم” صفت، اما “حیّ و عالم” اسم هستند.[7]
در اصطلاح مشهور اسماءالهی از سنخ الفاظ است که دارای معانی بوده؛ ولی برای اهل معرفت اصطلاح خاصی است که طبق این اصطلاح، اسماء از مقوله لفظ نیست؛ بلکه از سنخ وجود خارجی و عینی بوده که در واقع صفت کمال وجودی است که اسم با آن صفت، تعیّن پیدا میکند. در دیدگاه اهل معرفت ذات خداوند احدیّت چون وجودِ نامتناهی بوده، خالی از هر نوع تجلّی و ظهوری است که به آن “غیب الغیب” گویند؛ اما زمانیکه در رتبه ی متأخّری بوسیله ی کمالی از کمالات متعیّن شود، به این ذات متعیّن، اسم گویند.[8]

صفحات: 1· 2