مقدمه

ماه رمضان به دلیل وجود مناسبت‌های مذهبی  و فضیلت‌ و شرافت بزرگی که درباره‌ی آن نقل شده، برای مسلمانان دارای ارزش فوق‌العاد‌ه‌ای است. با نفوذ فرهنگ غربی در کشورهای اسلامی، شبهاتی که در سود و زیان کردن‌های اومانیستی در اذهان نقش می‌بندد، این ارزش را مورد هدف قرار می‌دهد. وجود افرادی در شبکه های بیگانه و یا بعضاً در محیط اطرافمان، که با این حساب کردن‌های لیبرالی به چرتکه انداختن می‌پردازند و غالباً سود و لذت‌ و شادی‌های فقط تجربی را شاهد مثال می‌آورند تا روزه‌‌داری و روزه‌داران را سرزنش کنند و یا با عباراتی موجبات ناراحتی و رنجش مردم مسلمان را سبب شوند این زمینه را فراهم کرد تا  مفهوم  شادی و سودها و لذت‌های سرشار ماه رمضان به اقتضای ایام پیش رو بیشتر پرداخته و ابعاد شادی‌بخش و عیدگونه‌ی این عید اصیل بندگی را با نگاهی جدید مورد بررسی قرار دهد.

شادی واقعی در اسلام

دین اسلام به منظور تامین هدف عالی انسان در این جهان یعنی عبودیت و قرب الهی (ذاریات.56) دو ابزار و دو مقدمه‌ی ضروری را مورد توجه قرار داده است. یکی آرامش روحانی و دیگری آسایش جسمانی است. انسان‌ها بسته به مجموعه‌ی هنجارها و ارزش‌هایی که بر فضای ذهنی‌شان غالب است تعریف‌های متفاوتی از آسایش و آرامش که همان  شادی جسمی و روحی است دارند. اصولاً میزان رشد فکری و بزرگی همت و عظمت روح را از غم‌ها و شادی‌های هرکس می توان شناخت؛ یکی خوشحالی‌اش به عفو و گذشت است و دیگری به انتقام. یکی غصه می خورد که چرا مردم، خلاف می کنند، دیگری غمش برای این است که چرا مانع عمل خلافش می‌شوند. طبق نظام ارزشی اسلام مطلوبیت هر چیزی زمانی است که در مسیر کمال و سعادت انسان باشد و پیامبر و ائمه ی معصومین علیهم السلام تلاش می کنند شادی‌های مردم را جهت بدهند. در دین اسلام که حاوی برترین و استوارترین احکام از منشاء وحی الهی است، برخلاف سایر تفکرات غیر اطمینان‌آور، ملاک‌های صحیح شادی و شاد زیستن آمده است. موارد زیر را می‌توان از معیارهای شادی درست دانست:

الف – اطاعت خداوند: شادی، وقتی است که انسان توفیق طاعت خداوند را پیدا کرده باشد و از گناه، دوری گزیند؛ چنانچه علی علیه السلام می فرماید: شادی مؤمن، به طاعت پروردگارش می باشد و حزنش بر گناه و عصیان‌‌ است(1)

ب – پرهیز از گناه: لذت و خوشی، همیشه در «انجام دادن» نیست، زمانی هم در «پرهیز کردن» است. گاهی اتفاق می افتد که با انجام کارهایی که عادتا باید لذتبخش باشند، هیچ لذتی به انسان دست نمی دهد، حتی عذاب روانی و وجدانی هم می آورد، چرا که روح و وجدان، آمادۀ لذت بردن نیست اساسا روح انسان به گونه ای است که گاهی از «پرهیز» سرخوش می شود و به شادی و نشاط می رسد که با هیچ یک از شادی های دیگر قابل مقایسه نیست از پیامبراکرم (ص) سؤال شد بهترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟ فرمود: آنهایی هستند که وقتی نیکی می کنند خوشحال می شوند و زمانی که بدی کردند طلب استغفار می‌کنند(2)

صفحات: 1· 2