از زمانی که  امام خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) در دیدار با فرماندهان سپاه واژه «نرمش قهرمانانه» را به کار بردند، بازار تحلیل ها و برداشت‌ها رونق گرفته است. عده‌ای، این تعبیر را -بدون توجه به سابقه آن در کلام رهبر معظم انقلاب- ناشی از استیصال تفسیر کردند و عده‌ای تغییر تاکتیک نظام.

جدای از این تحلیل ها، در ابتدای امر، باید به این سوال پاسخ داده شود که در شرایطی که دشمن دست دوستی دراز می‌کند، وظیفه رهبر مسلمین در این زمان چه خواهد بود؟

«وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ * وَإِن يُرِيدُواْ أَن يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللّهُ هُوَ الَّذِيَ أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ» (انفال/ 62-61)

بنا به آیات فوق، شاید بتوان این گونه استنباط کرد که اگر یقینی بر وجود خدعه و فریب در پیشنهاد دشمن وجود نداشته باشد، تکلیف رهبر مسلمین، نرمش در مقابل پیشنهاد آنان است. البته اگر به یقین شواهدی دال بر نیرنگ و فریب در این پیشنهاد دیده شد قطعا ماجرا متفاوت خواهد بود. مروری بر صحبتهای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز موید همین معناست. آنجا که ایشان فرمودند به این گفتگوها خوشبین نیستند اما مخالفتی هم ندارند. و این یعنی که برمبنای تحلیل ایشان، در رفتار آمریکایی ها، نشانه‌ای از حسن نیت واقعی دیده نمی‌شود اما تجربه شرایط جدید نیز خالی از فایده نیست.

نکته‌ی دیگر این که در همین سوره و در آیه ۶۰ (وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ …)، قرآن دستور بر تجهیز مسلمین و تقویت ساخت درونی و بنیه دفاعی می­‌دهد و پس از آن بر پذیرش درخواست صلح دستور می‌دهد. شاید تعبیر نرمش قهرمانانه نیز ناظر به همین منطق باشد.
تفسیر شهید علامه مطهری(رحمت‌الله‌علیه) در مورد این آیات نیز قابل توجه است:

صفحات: 1· 2

17 اسفند سالروز شهادت فرمانده بی‌بدیل لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) حاج محمدابراهیم همت است. هم او که سید شهیدان اهل قلم، مرتضی آوینی در وصفش گفت: من هرگز اجازه نمی‌دهم که صدای حاج همت در درونم گم شود. این سردار خیبر، قلعه قلب مرا نیز فتح کرده است.

در بین اظهار نظرهای مربوط به آن مطلب درخواست شده بود که بگوییم چه فرقی بین رزق و روزی و پول وجود دارد؟

بهترین پاسخ برای این سؤال سخن گهربار حضرت اسد الله الغالب علی بن ابیطالب علیه السلام است که در قالب وصیت به فرزند گرامی شان امام حسن مجتبی (ع) بیان فرموده اند: «الرِّزْقُ رِزْقَانِ رِزْقٌ تَطْلُبُهُ وَ رِزْقٌ يَطْلُبُكَ، فَإِنْ لَمْ تَأْتِهِ أَتَاكَ؛ حضرت می فرماید روزى دو گونه است: يكى آن كه تو آن را مي جويى و ديگرى، آن كه تو را مي جويد و اگر تو نزد آن نروى او در پى تو مي آيد» (نهج البلاغه، نامه ۳۱)

باید دانست که روزی و پول و درآمد تفاوت دارد.

درآمد، حسابش دست ماست، با دو دو تا چهارتای دنیایی قابل شمارش است. ولی رزق اینگونه نیست. خداوند می فرماید شما را از جایی روزی می دهم که نمی دانید، “یَرزُقهُ مِن حیثُ لا یَحتَسب” (سوره طلاق، آیه ۳)

درآمد و حقوق، حاصل کار و تلاش ماست ولی رزق حاصل رحمت واسعه الهی است.

با یک مثال موضوع روشن تر خواهد شد. یک کارمند یا کارگر اگر محاسبه کند که در طول چند سال آینده چه پس اندازها و خریدهای عمده ای را می تواند انجام دهد شاید به این نتیجه برسد که هیچ پس اندازی را نمی تواند انجام بدهد! چرا؟ چون آخر هر ماه حساب دخل و خرجش یِر به یِر می شود و بلکه چیزی هم کسری بیاورد!

اما همین فرد با همان درآمد پس از چند سال تغییرات بسیاری در زندگی اش می دهد مثلاً شاید حتی موفق به خرید خانه و ماشین بشود. اما این موضوع با آن درآمد بخور و نمیر چطور جور در می آید!؟ آیا این ها غیر از همان “یَرزُقهُ مِن حیثُ لا یَحتَسب” (روزی می دهد از جایی که نمی دانید) است؟