در كنار “كعبه گِل"، آن “كعبه دِل” كه اصل ولایت و رهبری است، محفوظ است و حجی كه رهبری در آن حضور و ظهور ندارد، ناقص است.

حج از آن نظر كه یك امر عبادی سیاسی است، آثار سیاسی در آن به خوبی ظاهر است چنان كه آثار عبادی نیز در این سیاست به خوبی بارز است. ذات اقدس اله كعبه مراسم حج را هم مظهر جمال خود قرار داد، هم محور جلال خویش یعنی در زیارت خانه خدا هم آثار تهذیب و تزكیه مشهود است و هم نشانه تبرّی از شرك و مشركان.

تولّیِ عبادی حج، نشانه جمال خداست و تبرّی سیاسی آن نمونه جلال حق می‌باشد. همچنین روایاتی كه از معصومین (ع) رسیده است به این دو بخش “جمال” و “جلال” (تولّی و تبری) اشاره كرده است.

در بیان نورانی امیر بیان، حضرت علیّ بن ابی طالب (ع) آمده است كه: “زیارهُٔ بیتِ الله أمنٌ من عذابِ جهنّمَ”.

همچنین حضرتش فرمود: ذات اقدس اله، حج را محور تواضع و فروتنی بندگان خاصّ خود قرار داد: “جعله سبحانه علامهًٔ لتواضعهم لعظمته و إذعانهم لعزّته و اختار مِن خلقه سُمّاعاً أجابوا إلیه دعوتَه و صَدّقوا كلمتَه و وقفوا مواقفَ أنبیائه و تشبّهوا بملائكته المُطیفینَ بعرشه … و كَتَبَ علیكم وِفادته” فقال سبحانه: “و لله علی الناس حجُ البیت مَن استطاع ‌إلیه سبیلاً"؛ یعنی ذات اقدس اله بار یافتن به حرم امن خود را نشانه فروتنی بندگان خود قرار داد و از بین بندگان، انسان‌های شنوا و مطیع را انتخاب كرد كه به جای انبیا می‌ایستند و همانند فرشتگان دور عرش خدا طواف می‌كنند؛ همان طوری كه فرشتگان، حافّین حول عرش‌اند، زایران بیت الله نیز طایفان حول كعبه و بیت خدا هستند و همان طوری كه انبیا منادیان حقّ‌اند و فرشتگان منادیان رحمت، زایران و مهمانان بیت‌الله نیز كاری كه انبیا و فرشتگان می‌كنند در حج انجام می‌دهند.

برای اینكه این سنّت ابراهیمی در میان انبیای ابراهیمی (ع) زنده بماند از ساده‌ترین قرارها تا مهم‌ترین قراردادها را در موقع حج به نام حج تنظیم می‌كردند به طور مثلال وقتی جریان اجاره و استیجار موسی و شعیب (ع) مطرح است، می‌بینیم سخن از نامگذاری “حج” طرح می‌شود.

صفحات: 1· 2

مطالب اين نوشتار، برگرفته از اثرى است تحت عنوان: «شرح گزيده اى از دعاى عرفه» از عارف نامور، حضرت آيت الله جوادى آملى، كه اكنون مراحل تحقيق را، جهت تكميل و انتشار، طى مى كند تا به فضل الهى از سوى مؤسسه تحقيقاتى اِسراء منتشر شود و تشنگان معارف زلال اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) را سيراب نمايد.

سلوك شيفتگان ناب

استاد در شرح فراز ديگرى از دعا، كه امام از خداى سبحان درخواست مى كند: «إِلَهِي حَقِّقْنِي بِحَقَائِقِ أَهْلِ الْقُرْبِ وَ اسْلُكْ بِي مَسْلَكَ أَهْلِ الْجَذْبِ»، سالكان كوى الهى را چهار گروه معرفى مى كنند:

1 ـ سالكان مطلق كه همواره با استدلال علمى و سلوك عملى، آرام آرام طى طريق مى كنند. اين گروه تا آخر عمر در راهند.

2 ـ شيفتگان ناب كه از آغاز تا پايان با جذبه الهى مى نگرند و پيش مى روند، نه با استدلال علمى و نه با سلوك عملى.

3 ـ سالكان مجذوب كه ابتدا با استدلال علمى و سلوك عملى پيش مى روند، ولى در پايان راه لطف خدا آن ها را در بر مى گيرد و بقيه راه را با جذبه و كشش راه مى پيمايند.

4 ـ مجذوبان سالك كه در آغاز جذبه اى حركتشان مى دهد ولى در ميانه راه به حال عادى بر مى گردند و باقيمانده راه را با استدلال علمى و سلوك عملى مى پيمايند.

امام حسين(عليه السلام) در اين جمله از خداوند مى خواهد كه سلوك شيفتگان ناب را نصيب او گرداند تا عشق براى او ملكه شود و در پرتو آن تمام كارهايش فقط با جاذبه الهى انجام گيرد. آنان بندگان مقرّب الهى و فرشتگان و انسان هاى كاملند.

فراز و نشيب در دعاى عرفه

در پايان اين معرفى اجمالى، به دو مطلب مهم ديگر كه در شرح اين دعا تذكر داده شده، اشاره مى شود.

نخست آن كه، انسان كامل چون جلوه هاى مختلف دارد، گاهى در اوج از خدا چيزى مى طلبد و گاهى در حضيض و فرودستى مطلبى را مى خواهد، اين فراز و نشيب در دعاى عرفه نيز مشهود است. امام گاهى خواستار مقام احسان از خداست «اَللَّهُمَّ اجْعَلْنِي أَخْشَاكَ كَأَنِّي أَرَاكَ» و گاهى مسائل جزئى دنيايى مى طلبد و مى گويد: «وَ انْصُرْنِي عَلَى مَنْ ظَلَمَنِي وَ أَرِنِي فِيهِ ثَارِي وَ مَآرِبِي وَ أَقِرَّ بِذَلِكَ عَيْنِي».

استاد در تشريح علت اين فراز و فرود در دعا مى گويند:

«سرّ اين فراز و نشيب آن است كه خواسته هاى مادى، امور دنياى محض نيست، بلكه در باطن آن ها مسائل معنوى و اخروى نيز نهفته است. زيرا ظلم به آن حضرت، شخصى نيست بلكه كسى كه به دين مقدس اسلام و شخصيت حقوقى وى كه همان امامت است، ستم روا مى دارد، به آن حضرت جفا مى كند».

سپس با استناد به آياتى كه وعده حتمى و قطعى الهى را تبيين مى كند، خواسته امام را وعده ضمنى براى يارى دين خدا مى شمارند كه براى رسيدن به آن مقام و تحقق بخشيدن به اين وعده از خدا مى خواهد كه قله هاى كمال دنيا و آخرت يعنى شهامت و شجاعت و جهاد فى سبيل الله و شهادت را بهره او سازد «وَ اجْعَلْ لِي يَا إِلَهِي الدَّرَجَةَ الْعُلْيَا فِي الآْخِرَةِ وَ الاُْولَى».

روز عرفه (نهم ذی‌الحجه) سال 60 هجری «مسلم بن عقیل» فرستاده امام حسین (ع) به کوفه به شهادت رسید. گزارش چگونگی

شهادت آن حضرت از زبان «سید بن طاوس» و «علامه مجلسی» نقل شده است.

در چنین روزی، یعنی در روز عرفه سال 60 هجری، پسر عموی با شهامت امام حسین (ع) و فرستاده آن حضرت به کوفه، به شهادت رسید. کیفیت شهادت آن جناب در منابع تاریخی تشیع به شرح زیر است:

صفحات: 1· 2

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به مناسبت برگزاری كنگره‌ی عظیم حج پیامی صادر كردند.
متن این پیام كه روز دوشنبه بیست و دوم آبان‌ماه ۱۳۹۲ توسط حجت‌الاسلام قاضی‌عسكر -نماينده ولی فقيه و سرپرست حجاج ایرانی- در مراسم برائت از مشركان در صحرای عرفات قرائت شد، به این شرح است:

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
والحمدللّه ربّ العالمین و الصّلاة والسّلام علی سیّدالانبیاء و المرسلین و علی آله الطّیّبین و صحبه المنتجبین
فرا رسیدن موسم حج را باید عید بزرگ امّت اسلامی به شمار آورد. فرصت مغتنمی كه این روزهای گرانبها در همه‌ی سالها برای مسلمانان جهان پدید می‌آورد، كیمیای معجزه‌گری است كه اگر قدر آن شناخته و چنانكه شایسته است به كار گرفته شود، بسیاری از آسیبها و آسیب‌پذیری‌های دنیای اسلام، علاج خواهد شد.
حج، چشمه‌ی جوشان فیض الهی است. یكایك شما حاجیان سعادتمند، اكنون این اقبال بلند را به دست آورده‌اید كه در این اعمال و مناسكِ آكنده از صفا و معنویّت، دل و جان را شستشویی بسزا داده، از این منبع رحمت و عزّت و قدرت، ذخیره‌ای برای همه‌ی عمر خویش بردارید. خشوع و تسلیم در برابر خدای رحیم، تعهّد به وظائفی كه بر دوش مسلمان نهاده شده است، نشاط و حركت و اقدام در كار دین و دنیا، رحم و گذشت در تعامل با برادران، جرأت و اعتماد به نفس در برابر حوادث دشوار، امید به كمك و دستگیری خداوند در همه جا و همه چیز،‌ و كوتاهِ سخن ساخت و پرداخت انسانی در طراز مسلمانی را در این عرصه‌ی الهیِ آموزش و پرورش، میتوانید برای خویش تدارك ببینید و خودِ آراسته به این زیورها و بهره‌یافته از این ذخیره‌ها را برای كشور خویش و ملّت خویش و در نهایت برای امّت اسلامی، سوغات برید.

صفحات: 1· 2