رمضان؛ ماه جشن و سرور بندگی
مقدمه
ماه رمضان به دلیل وجود مناسبتهای مذهبی و فضیلت و شرافت بزرگی که دربارهی آن نقل شده، برای مسلمانان دارای ارزش فوقالعادهای است. با نفوذ فرهنگ غربی در کشورهای اسلامی، شبهاتی که در سود و زیان کردنهای اومانیستی در اذهان نقش میبندد، این ارزش را مورد هدف قرار میدهد. وجود افرادی در شبکه های بیگانه و یا بعضاً در محیط اطرافمان، که با این حساب کردنهای لیبرالی به چرتکه انداختن میپردازند و غالباً سود و لذت و شادیهای فقط تجربی را شاهد مثال میآورند تا روزهداری و روزهداران را سرزنش کنند و یا با عباراتی موجبات ناراحتی و رنجش مردم مسلمان را سبب شوند این زمینه را فراهم کرد تا مفهوم شادی و سودها و لذتهای سرشار ماه رمضان به اقتضای ایام پیش رو بیشتر پرداخته و ابعاد شادیبخش و عیدگونهی این عید اصیل بندگی را با نگاهی جدید مورد بررسی قرار دهد.
شادی واقعی در اسلام
دین اسلام به منظور تامین هدف عالی انسان در این جهان یعنی عبودیت و قرب الهی (ذاریات.56) دو ابزار و دو مقدمهی ضروری را مورد توجه قرار داده است. یکی آرامش روحانی و دیگری آسایش جسمانی است. انسانها بسته به مجموعهی هنجارها و ارزشهایی که بر فضای ذهنیشان غالب است تعریفهای متفاوتی از آسایش و آرامش که همان شادی جسمی و روحی است دارند. اصولاً میزان رشد فکری و بزرگی همت و عظمت روح را از غمها و شادیهای هرکس می توان شناخت؛ یکی خوشحالیاش به عفو و گذشت است و دیگری به انتقام. یکی غصه می خورد که چرا مردم، خلاف می کنند، دیگری غمش برای این است که چرا مانع عمل خلافش میشوند. طبق نظام ارزشی اسلام مطلوبیت هر چیزی زمانی است که در مسیر کمال و سعادت انسان باشد و پیامبر و ائمه ی معصومین علیهم السلام تلاش می کنند شادیهای مردم را جهت بدهند. در دین اسلام که حاوی برترین و استوارترین احکام از منشاء وحی الهی است، برخلاف سایر تفکرات غیر اطمینانآور، ملاکهای صحیح شادی و شاد زیستن آمده است. موارد زیر را میتوان از معیارهای شادی درست دانست:
الف – اطاعت خداوند: شادی، وقتی است که انسان توفیق طاعت خداوند را پیدا کرده باشد و از گناه، دوری گزیند؛ چنانچه علی علیه السلام می فرماید: شادی مؤمن، به طاعت پروردگارش می باشد و حزنش بر گناه و عصیان است(1)
ب – پرهیز از گناه: لذت و خوشی، همیشه در «انجام دادن» نیست، زمانی هم در «پرهیز کردن» است. گاهی اتفاق می افتد که با انجام کارهایی که عادتا باید لذتبخش باشند، هیچ لذتی به انسان دست نمی دهد، حتی عذاب روانی و وجدانی هم می آورد، چرا که روح و وجدان، آمادۀ لذت بردن نیست اساسا روح انسان به گونه ای است که گاهی از «پرهیز» سرخوش می شود و به شادی و نشاط می رسد که با هیچ یک از شادی های دیگر قابل مقایسه نیست از پیامبراکرم (ص) سؤال شد بهترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟ فرمود: آنهایی هستند که وقتی نیکی می کنند خوشحال می شوند و زمانی که بدی کردند طلب استغفار میکنند(2)
صفحات: 1· 2
اگر همسر نماز شب خون می خواهی استغفار کن
دعای روز پنجم ماه رمضان
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ، وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ، وَاجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ أَوْلِیائِکَ الْمُقَرَّبِینَ، بِرَأْفَتِکَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا در این روز مرا از آمرزش جویان درگاهت قرار ده، و قرار ده مرا در این روز از بندگان شایسته و فرمانبردارت، و در این روز مرا از دوستان نزدیکت قرار ده، به حق مهربانیات، ای مهربانترین مهربانان
آیتالله مجتهدی می فرماید:
در این دعا میگوییم خدایا من را در این ماه رمضان جزو مستغفرین قرار بده، برای استغفار، باید شرایط استغفار را داشت. کسی که مال حرام خورده که با استغفار کارش درست نمیشود، باید برود و صاحبان مال را راضی کند. با مال حرام و رشوه و ربا رشد کردهای، حال که توبه میکنی باید بروی سود ربا را به صاحبان آن بازگردانی، غذای کم و حلال بخوری تا گوشتهای تنت که با مال حرام پرورش یافتهاند، آب شوند
کسی که شب تا صبح پای کار حرام نشسته، باید شبها احیاء نگهدارد و عبادت کند.
پس «خدایا مرا از مستغفرین قرار بدهد» یعنی اینکه واقعاً استغفار کنم و اگر مال حرامی دارم، آن را حلال کنم، به گناهی که قبلاً کردم فکر نکنم و از آن لذت نبرم، حالا زبانی هم استغفار کنیم، خوب است، بعد از نماز مغرب هم 70 بار استغفار وارد است.
کسی که زیاد استغفار کند، 4 چیز به دست میآورد ، اگر غم و غصه دارد، غم و غصهاش بیرون میآید. من هم دلم غصهدار میشود، وقتی شیعیان عراق را میکشند، وقتی در فلسطین جنایت مرتکب میشوند، روایت هم داریم وقتی یک شیعه در غرب عالم غصهدار میشود، یک شیعه هم در شرق عالم محزون میشود.
آدم گاهی اوقات بیخودی غم و غصهاش میشود، من گاهی همین طوری غصهام میگیرد، تسبیح را برمیدارم، استغفار میکنم و حالم خوب میشود .
گاهی اخبار ناخوشایند را میدهند. اگر استغفار کنی، هیچ خبری نمیشود، یه نفر دشمن داری، تهدید کرده که امشب ترورت میکنم، استغفار کنی، او را یکی دیگر ترور میکند و راحت میشوی، اگر استغفار کردهای از کسی نترس و فقط از خدا بترس.
صاحبخانه تو را جواب کرده؟ سفتههایت عقب افتاده؟ گرفتاری؟ اگر استغفار کنی همه اینها درست میشود.
اگر در گرفتاری هستید، اگر مشکل ازدواج دارید، اگر منزل میخواهید، استغفار کنید، خدا گره از کارهاتان باز میکند، اما باید شرایط استغفار را هم مراعات کرد.
از جایی که گمان نداری استغفار کنی، میآید، همسفر خوب پیدا میکنی، یه زن خوب گیرت میآید، برای نماز شب اگر استغفار کردی یک زن نماز شبخون گیرت میآید و اگر استغفار نکنی یک زن بینماز گیرت میآید.
صفحات: 1· 2
در این ماه فرق داشته باشیم
در این ماه فرق داشته باشیم با سایر ماهها و دنبال این باشیم که ان شاء اللَّه «لیلة القدر» را دریابیم، برکات «لیلة القدر» را که قرآن در آن نازل شده است، همه سعادت عالَم در آن شب نازل شده است و از این جهت، از همه شبهاى عالَم بالاتر است، این را بتوانیم ادراک بکنیم، درک بکنیم. … و از آن مائدههاى آسمانى که قرآن و ادعیه است ان شاء اللَّه، همهمان مستفیض بشویم و با یک روح سالمى وارد بشویم و «لیلة القدر» [را] هم دریابیم، سَلامٌ هِىَ حَتّى مَطْلَعِ الفَجْر.»(صحیفه امام، ج13، ص36)
«زندگی» به سبک «بندگی»
صفحات: 1· 2
چرا گریه نکنم؟
ماه مبارک رمضان، فرصتی برای آشتی با ادعیه است که حقیقتاً ابزاری ویژه برای ارتباط با معبود است. نجوا با خالق از زبان معصوم برکات ویژه ای دارد که جایگزینی برای آن وجود ندارد. یکی از این ادعیه، دعای ابوحمزه ثمالی است.
آیت الله جوادی آملی از برکات این دعا این گونه کفته اند: دعای ابوحمزه ثمالی دعائی است که وجود مبارک امام سجاد، زین العابدین سلام الله علیه در تمام سحرهای ماه مبارک رمضان آن را میخواندند. شایسته است پیروان عترت طاهرین تأسّی کنند و در سحرها بیدار باشند و این دعای نورانی را قرائت کنند.