«ای کسانی که ایمان آورده اید! روزه بر شما مقرر شده است چنان که بر پیشینیان شما مقرر شده بود، باشد که پرهیزگاری ورزید.[1]»

حضرت آدم اولین انسانی بود که روزه گرفتند. میوه ممنوعه ای که خوردند، سی روز در شکم ایشان باقی ماند. خداوند متعال پس از آن بر حضرت آدم و فرزندانش سی روز پشت سر هم گرسنگی و تشنگی را مقرر فرمودند که البته اگر در شب چیزی می‌خورند، تفضلی است از جانب پروردگار .

از سرآغاز تاریخ بشر، میان هر ملتی هنگام بروز سختی و ورود اندوه، روزه گرفتن معمول بوده است. مصریان در زمان‌های بت پرستی، روزه گرفتن را به خصوص برای زنان و روحانیان، واجب می دانستند. با توجه به اسناد تاریخی نیز، روزه در ميان يهودیان، مسیحیان، نصارى، هندو، بودا و حتی قبایل بومی آمریکا معمول و متداول بوده است.

طبق آنچه گذشت، پدران و پیشینیان ما آدم ها در هر آیین و مذهبی روزه می گرفتند؛ پروردگاه یکتا نیز در این آیه مبارکه سوره بقره، ضمن تاکید بر روزه داری پیشینیان، می فرمایند “ای کسانی که ایمان آورده اید” روزه بر شما “واجب” است، پس چرا خیلی از ما، ما ایرانی ها، فرمانبردار نیستیم.

نافرمانی ها را به خاطر بسپاریم

“اى كسانى كه ايمان آورده ايد"، به منظور توجه دادن مردم به صفت ايمانشان است، و خداوند متعال میخواهد بفهماند، با توجه به اينكه داراى ايمانيد بايد هر حكمى را كه از ناحيه پروردگارتان مى آيد بپذيريد، هر چند كه بر خلاف میل و ناسازگار با عادات شما باشد[2].

هر چند خالق ما رحمن و رحیم است اما در هنگام گرفتاری ها و تضرع به درگاه باری تعال، لازم است به یاد این همه نافرمانی ها باشیم. و یادمان باشد که در ماه مهمانی خدا، نه تنها روزه نمی گرفتیم و فرمان الهی را لبیک نمی گفتیم بلکه در آشکارا روزه خواری می کردیم و وسوسه روزه شکستن را نیز به جان روزه داران ضعیفی چون همین نگارنده می انداختیم.

این کجا و آن کجا

در آغاز نزول حكم روزه، مسلمانان تنها حق داشتند قبل از خواب شبانه غذا بخورند. همچنين در آن زمان آميزش با همسران در روز و شب ماه رمضان مطلقا تحريم شده بود. يكى از ياران پيامبر (صلي الله عليه و آله) به نام"مطعم بن جبير” كه مرد ضعيفى بود ولي با اين حال روزه مى‏گرفت، هنگام افطار وارد خانه شد، همسرش رفت براى افطار او غذا حاضر كند، ولي او به خاطر خستگى به خواب رفت. وقتى بيدار شد گفت: من ديگر حق افطار ندارم، با همان حال شب را خوابيد و صبح در حالى كه روزه‏دار بود براى حفر خندق (در آستانه جنگ احزاب) در اطراف مدينه حاضر شد، در اثناء تلاش و كوشش به واسطه ضعف و گرسنگى مفرط، بيهوش شد، پيامبر بالاى سرش آمد و از مشاهده حال او متاثر گشت. و همچنين جمعى از جوانان مسلمان كه قدرت كنترل خويشتن را نداشتند، شبهاى ماه رمضان با همسران خود آميزش مى‏نمودند. در اين هنگام آيه 187 سوره بقره ناز شد[3]:

«أحلّ لکم لیلة الصّیام الرفث إلی نسائکم هنّ لباس لکم و أنتم لباس لهنّ... »

«براى شما در شب روزه همبستر شدن با زنانتان حلال شد، آنها لباسند براى شما و شما لباسيد براى آنها. خداوند مى‏دانست كه شما (درباره حرمت آميزش در شب روزه) به خود خيانت مى‏كرديد، پس بر شما عطف توجه كرد و از شما درگذشت، پس … و (در شب‏هاى روزه رواست كه) بخوريد و بياشاميد تا وقتى كه رشته سپيد صبح از رشته سياه (شب) براى شما روشن گردد، سپس روزه را تا شب به اتمام رسانيد. و …»

سرزمین ما ایرانی ها آب و هوایی بسیار خنک تر و مطلوب تر از سرزمین حجاز دارد. طول روزها کمتر است و زیر گرمای شدید خورشید کمتر حاضر می شویم. کارهای سنگینی که در صدر اسلام و در عربستان صورت می گرفت را به هیچ وجه انجام نمی دهیم. معمولا روز را زیر سایه و در معرض باد خنک کولر ماشینها و ادارات محل کارمان سپری می کنیم. اما چرا روزه نمی‌گیریم. به خدا ایمان نداریم یا نفس بسیار ضعیفی داریم؟ چرا پشت سر هم برای روزه نگرفتن توجیه می آوریم؟ چرا …؟

طبق روایات، پیامبر گرامی اسلام (ص) دهه آخر ماه مبارک رمضان، بستر را جمع می ‏کرد و کمر همت برای عبادت و تضرع به درگاه الهی می ‏بست.

در این روزهای باقی مانده از ماه مبارک رمضان، می توانیم با اطاعت از پروردگار و توسل به ائمه اطهار، فرموده های رسول الله را آویزه گوش کنیم و ضمن طلب عفو و بخشش از خداوند رحمان، عافیت از عیب و نقص در امر دنیا و آخرت را بخواهیم. پس همه ما باید کمر همت ببنیدم و یا علی بگوییم.

صفحات: 1· 2