تعریف توریه:

انسان گاهی اوقات در مضیقه­ای قرار می­گیرد که اگر راست بگوید متحمل ضرر می­شود و اگر هم دروغ بگوید مبتلا به گناه کبیره شده است. در این صورت بهترین راه فرار متوسل شدن به «توریه» است.

پیامبر اکرم (صلی­الله­علیه­وآله) فرمود: همانا در سخنان سربسته، راه فراری است از دروغ.

أن فی المعاریض لمندوحة عن الکذب‏.[1]

مرحوم شیخ انصاری در مکاسب محرمه می­فرمایند: هیچ اشکالی بین فقها در جواز توریه نیست و همه قبول دارند که توریه حرام نمی­باشد.

نمونه­ی1: از آیت الله ناصری سؤال کردند آقا! برخی نزد ما می­آیند و تقاضای پول می­کنند و ما می­دانیم که هرگز پول ما را پس نمی­دهند. به آنها چه بگوییم؟ ایشان فرمودند دستتان را جلو بیاورید و بگویید: «ببخشید دستم خالی است».

هنگام گفتن این جمله منظور شما این است که در داخل دستتان چیزی نیست ـ که حرف راستی زده­اید ـ اما مخاطب گمان می­کند منظور شما این است که اصلا پولی ندارید!

نمونه­ی2: ممکن است کسی زنگ درب خانه­ی شما را بزند و بگوید با فلانی کار دارم. از طرفی شخصی هم که در خانه است به هر دلیلی نمی­خواهد با او مواجه شود. در این صورت آن شخص می­تواند به اطاق دیگری برود و شما به شخصی که پشت درب است بگویید: «فلانی اینجا نیست» و هنگام گفتن این کلام، اشاره کنید به اطاقی که در آن هستید. شبیه چنین مطلبی را از امام صادق (علیه­السلام) سؤال کردند که حضرت فرمودند: این صحبت اشکالی ندارد و دروغ نیست.

صفحات: 1· 2